The scent of grilled meat wafts through the air, guiding visitors to “Te Astriti”, a family-run restaurant in Baran village, Peja, renowned for its traditional dishes. For the past nine years, Sadije Berisha has been the heart and soul of this eatery, running it alongside her husband, Astrit, and their two sons. Their specialty? Meat dishes that capture the essence of Kosovo’s culinary traditions.

A few years after opening, Sadije and Astrit took a bold step and added a butchery side to their business to ensure they could offer the highest quality meat to their customers. This move not only guaranteed top-tier ingredients; it also allowed them to maintain full control over the hygiene and process involved in cutting, storing, processing, and cooking the meat.

The Berishas source their animals from nearby villages, supporting the local economy. They process up to four cows each month during the off-season, with that number rising to ten during busier times.

Sadije and her family also provide catering services across the Dukagjini Plain region, making them a go-to choice for weddings, funerals, and other important social gatherings. Their grilled and steamed meat dishes are especially popular, with customers returning time and again for the rich, authentic flavours that have become the hallmark of “Te Astriti.”

But running a successful restaurant and butchery is not without its challenges, especially when it comes to the manual labour involved. “In the beginning, I would spend up to six hours manually processing meat for various types of kebabs. It was exhausting, my hands would cramp and my nails would get so cold,” Sadije recalls. Everything changed though, when she learned about the Women’s Economic Empowerment in Rural Areas (WEERA) project through the Agriculture Directorate in her municipality.

“I was eager to improve our business,” says Sadije. “So I signed up for the program, attended the training sessions, and even learned how to write a grant proposal. The WEERA commission verified my business, and I was awarded my first grant.” That grant became a turning point in her life.

With the funds, Sadije bought a vacuum machine for packaging meat, a sausage filler, and a kebab shaper that can make 1,200 pieces per hour. The consistency and appearance of the kebabs improved, meeting customers’ expectations. “The machine has been a lifesaver,” Sadije says with relief. “Even if I hadn’t received any other equipment, this alone would have made a huge difference.”

But that wasn’t all. The grant also allowed Sadije to acquire a mixer, enabling her to process up to 100 kilograms of meat at once – a big jump from the 20 kilograms she could manage before. The time saved has been a game-changer, reducing the strain on Sadije and allowing her to help Astrit in the kitchen, boosting their overall efficiency. The new equipment has even cut their electricity consumption, with Sadije estimating that she now uses three times less power than before.

With the extra time on her hands, Sadije has started making their own sausages, both for the restaurant and for sale. This new addition has been well-received, adding even more variety to the menu of “Te Astriti”. The restaurant, which can seat up to 70 people, continues to thrive.

Reflecting on her experience with the WEERA project, Sadije expresses gratitude not just for the equipment, but for the knowledge and connections she gained. “I was really happy with the training sessions,” she says. “I especially enjoyed learning about marketing on social media. Until now, word of mouth has been our most powerful tool. I also loved meeting other women and hearing their ideas. We’ve created a network, a group, where we keep in touch. I have made new friends that I wouldn’t have met without the training.”

With her new equipment, Sadije is well-prepared to keep growing her business. But more importantly, she’s gained the skills and self-assurance to continue seeking innovation, all while preserving the rich culinary traditions that make “Te Astriti” a beloved destination for visitors, who especially enjoy the fresh beefsteak.

Sadije’s journey is a powerful example of women’s resilience and how the right support can create waves of positive change throughout a community.

Sadije Berisha is one of the 50 women beneficiaries of the project Women’s Economic Empowerment in Rural Areas of Kosovo (WEERA), which aims to increase socio-economic inclusion of women in rural areas in Kosovo by enhancing the competitiveness of their businesses and increasing their civic participation capacities. WEERA is implemented by CARE International in the Balkans in collaboration with CARE Austria.

ALBANIAN:

Tradita e kuzhinës e përmirësuar nga inovacioni në çdo kafshatë

Aroma e mishit të pjekur në skarë përhapet në ajër, duke udhëhequr vizitorët “Te Astriti”, një restorant familjar në fshatin Baran të Pejës, i njohur për gatimet e tij tradicionale. Në nëntë vitet e fundit, Sadije Berisha ka qenë zemra dhe shpirti i këtij restoranti, duke e drejtuar përkrah bashkëshortit të saj, Astritit dhe dy djemve të tyre. Specialiteti i tyre? Pjata me mish që kapin thelbin e traditave të kuzhinës kosovare.

Disa vjet pas hapjes, Sadije dhe Astrit hodhën një hap të guximshëm dhe i shtuan biznesit të tyre një therëtore për t’u siguruar që mund të ofronin mish të cilësisë më të lartë për klientët e tyre. Kjo lëvizje jo vetëm që garanton përbërës të nivelit të lartë; gjithashtu i lejoi ata të mbanin kontroll të plotë mbi higjienën dhe procesin e përfshirë në prerjen, ruajtjen, përpunimin dhe gatimin e mishit.

Berishët i marrin kafshët e tyre nga fshatrat e afërta, duke mbështetur ekonominë lokale. Ata përpunojnë deri në katër lopë çdo muaj jashtë sezonit, me këtë numër që rritet në dhjetë gjatë periudhave më të ngarkuara.

Sadija dhe familja e saj ofrojnë gjithashtu shërbime katering në të gjithë rajonin e Rrafshit të Dukagjinit, duke i bërë ata një zgjedhje të preferuar për dasma, funerale dhe tubime të tjera të rëndësishme shoqërore. Pjatat e tyre me mish të pjekur në skarë dhe në avull janë veçanërisht të njohura, me klientët që kthehen herë pas here për shijet e pasura, autentike që janë bërë shenjë dalluese e “Te Astriti”.

Por drejtimi i një restoranti dhe mishtoreje të suksesshme nuk është pa sfida, veçanërisht kur bëhet fjalë për punën fizike të përfshirë. “Në fillim shpenzoja deri në gjashtë orë duke përpunuar mishin për lloje të ndryshme qebapësh. Ishte rraskapitëse, duart e mia pësonin ngërçe dhe thonjtë e mi ftoheshin kaq shumë”, kujton Sadije. Megjithatë gjithçka ndryshoi, kur ajo mësoi për projektin Fuqizimi Ekonomik i Grave në Zonat Rurale (WEERA) përmes Drejtorisë së Bujqësisë në komunën e saj.

Isha e etur të përmirësoja biznesin tonë,” thotë Sadije. “Kështu që u regjistrova në program, ndoqa seancat e trajnimit dhe madje mësova se si të shkruaj një propozim për grant. Komisioni WEERA verifikoi biznesin tim dhe m’u dha granti i parë.” Ai grant u bë një pikë kthese në jetën e saj.

Me fondet, Sadije bleu një makinë vakum për paketimin e mishit, një mbushës suxhuku dhe një formësues qyfte që mund të bëjë 1200 copë në orë. Konsistenca dhe pamja e qyfteve u përmirësuan, duke përmbushur pritshmëritë e klientëve. “Makina ka qenë një shpëtimtar,” thotë Sadije me lehtësim. “Edhe nëse nuk do të kisha marrë ndonjë pajisje tjetër, vetëm kjo do të kishte bërë një ndryshim të madh.”

Por kjo nuk ishte e gjitha. Granti gjithashtu i lejoi Sadijes të merrte një mikser, duke i mundësuar asaj të përpunonte deri në 100 kilogramë mish në të njëjtën kohë – një kërcim i madh nga 20 kilogramët që mund të menaxhonte më parë. Koha e kursyer ka qenë një ndryshim i lojës, duke reduktuar tendosjen mbi Sadijen dhe duke e lejuar atë të ndihmojë

Astritin në kuzhinë, duke rritur efikasitetin e tyre të përgjithshëm. Pajisjet e reja madje kanë ulur konsumin e tyre të energjisë elektrike, me Sadije që vlerëson se tani ajo përdor tre herë më pak energji se më parë.

Me kohën shtesë në duar, Sadije ka nisur të bëjë vetë suxhukun si për restorant ashtu edhe për shitje. Kjo shtesë e re është pritur mjaft mirë, duke i shtuar edhe më shumë larmi menusë së “Te Astriti”. Restoranti, i cili mund të servoj deri në 70 persona, vazhdon të lulëzojë.

Duke reflektuar mbi përvojën e saj me projektin WEERA, Sadije shpreh mirënjohjen jo vetëm për pajisjet, por edhe për njohuritë dhe lidhjet që ka marrë. “Isha vërtet e kënaqur me seancat trajnuese”, thotë ajo. “Më pëlqeu veçanërisht të mësoja rreth marketingut në mediat sociale. Deri më tani, fjala e gojës ka qenë mjeti ynë më i fuqishëm. Gjithashtu më pëlqente të takohesha me gra të tjera dhe të dëgjoja idetë e tyre. Kemi krijuar një rrjet, një grup, ku mbajmë kontakte Kam bërë miq të rinj që nuk do t’i kisha takuar pa trajnime.”

Me pajisjet e saj të reja, Sadije është e përgatitur mirë për të vazhduar rritjen e biznesit të saj. Por më e rëndësishmja, ajo ka fituar aftësitë dhe vetëbesimin për të vazhduar kërkimin e risive, duke ruajtur të gjitha traditat e pasura të kuzhinës që e bëjnë “Te Astritin” një destinacion të dashur për vizitorët, të cilët shijojnë veçanërisht biftekun e freskët.

Udhëtimi i Sadijes është një shembull i fuqishëm i qëndrueshmërisë së grave dhe se si mbështetja e duhur mund të krijojë valë ndryshimesh pozitive në të gjithë një komunitet.

Sadije Berisha është një nga 19 gratë përfituese të projektit Fuqizimi Ekonomik i Grave në Zonat Rurale të Kosovës (WEERA), i cili synon të rrisë përfshirjen socio-ekonomike të grave në zonat rurale në Kosovë duke rritur kapacitetet e tyre për përfshirje qytetare. WEERA zbatohet nga CARE International në Ballkan në bashkëpunim me CARE Austria.